Το Σάββατο 1-3-2025 μεγάλη ομάδα του Πανεπιστημίου μας επισκέφτηκε το ιστορικό σπίτι του ήρωα Μακεδονομάχου Παύλου Μελά, στην οδό Τατοΐου 50 στην Κηφισιά. Πρόκειται για πανέμορφη εξοχική κατοικία του 19ου αιώνα, η οποία σχεδιάστηκε από τον ίδιο τον Παύλο Μελά και χτίστηκε το 1894. Ο ίδιος είχε ανάλογες γνώσεις από την τότε Σχολή Ευελπίδων που φοίτησε και η οποία περιελάμβανε στα προγράμματά της τεχνικά και κατασκευαστικά θέματα. Έζησε εκεί τα τελευταία 9 χρόνια της ζωής του με την οικογένειά του, τη σύζυγό του Ναταλία της οικογένειας Δραγούμη και τα δυό τους παιδιά, τον Μίκη και τη Ζωή. Η όψη του σπιτιού είναι πολύ πλουμιστή με περίτεχνη ξύλινη διακόσμηση σε μορφή δαντέλας και μια ελιά στον κήπο μπροστά από το σπίτι βρίσκεται εκεί ανανεωμένη μεν αλλά με ρίζες από την τότε χαρούμενη εποχή του ζευγαριού. Αρκετά στολισμένα είναι και τα ψηλά ταβάνια των τεσσάρων κυρίων δωματίων στο εσωτερικό του σπιτιού, το οποίο στο σύνολό του δεν φθάνει τα 200 τ.μ.
Βέβαια αυτή η εικόνα που εμφανίζει σήμερα το σπίτι και που είναι πανομοιότυπη με εκείνη της πρώτης κατασκευής, είναι μετά την ανακαίνιση που ολοκληρώθηκε σχετικά πρόσφατα, μόλις το 2020 και παραδόθηκε στην υπηρεσία του λαού και του έθνους μας ως ένα μνημείο της σύγχρονης ιστορίας μας. Για τη διάσωση και την αποκατάσταση του κτίσματος έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο η εγγονή του Παύλου Μελά κ. Ναταλία Ιωαννίδη, η οποία τηρώντας την παράδοση της οικογένειας δώρισε το σπίτι στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας και ο Δραμινός ευεργέτης εφοπλιστής κ. Άρης Θεοδωρίδης, ο μεγάλος χορηγός του έργου, ο οποίος προσέφερε γενναία χορηγία. Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας ανέλαβε την άμεση αποκατάσταση και σήμερα το σπίτι του ήρωα Ανθυπολοχαγού με όλο το περιεχόμενό του ανήκει στη Σχολή Ευελπίδων.
Στο εσωτερικό του σπιτιού εκτίθενται προσωπικά αντικείμενα του Παύλου Μελά, πιστό αντίγραφο της στολής του όπως τη γνωρίζουμε όλοι από την πιο γνωστή φωτογραφία του που στέκεται αγέρωχος, ένοπλος και ντυμένος με τον μαύρο κεντητό ντουλαμά, την επιστολή παρακαταθήκη του προς τους νεαρούς Ευέλπιδες, που μέχρι σήμερα αποτελεί κομμάτι της φιλοσοφίας και του τρόπου σκέψης τους, πολλά ντοκουμέντα από φωτογραφίες, δημοσιεύματα, επιστολές του κ.α. Η όλη ατμόσφαιρα του σπιτιού αποπνέει ζωντανή ιστορία, γεννά συναισθήματα συγκίνησης, υπερηφάνειας και προ παντός φιλοπατρίας.
Οι δύο εξαιρετικές ξεναγοί που ανέλαβαν τα δύο γκρουπ στα οποία χωριστήκαμε, μια και οι χώροι δεν επιτρέπουν πολλά άτομα, η Υπολοχαγός Ευφροσύνη και η Μαριάννα Καρρά, γλυκές, ευπροσήγορες και γνωρίζοντας κάθε λεπτομέρεια για κάθε έκθεμα, μας έκαναν μία εκτενέστατη ξενάγηση μιάμισης ώρας η κάθε μια. Προλάμβαναν κάθε ερώτησή μας και ήταν αστείρευτες πηγές γνώσεων. Με πολύ καλά λόγια και πολύ σεβασμό μας μίλησαν για την δωρήτρια εγγονή, την κ. Ναταλία Ιωαννίδη, η οποία έχει παιδικές αναμνήσεις από αυτό το σπίτι και βοήθησε σε κάθε φάση της ανακαίνισης, αλλά και σε ότι έχει να κάνει με τα εκθέματα. Πολλές ακόμα πληροφορίες μας έδωσαν για τους γονείς και τα αδέλφια του Παύλου, τη μεγάλη οικογένεια του ευπατρίδη Μιχαήλ Μελά και της Ελένης Βουτσινά με τα επτά παιδιά. Και ήταν αυτοί οι γονείς που εμφύσησαν σε όλα τα παιδιά το όραμα της Μεγάλης Ιδέας και τις αξίες του πατριωτισμού και του εθελοντισμού.
Στάθηκαν ιδιαίτερα στην κόρη, την Άννα Μελά-Παπαδοπούλου, τη μεγάλη Ελληνίδα που πήρε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους, τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη Μικρασιατική Καταστροφή, στα πολεμικά μέτωπα ως εθελόντρια νοσοκόμα και έμεινε γνωστή ως η ‘’Μάννα του Στρατιώτου’’. Τα δύο -ν- στο Μάννα, τα πήραν από το όνομά της Άννα, μας είπε η ξεναγός και κατέληξε με το ερώτημα ‘’Όλοι γνωρίζουν τη μητέρα Τερέζα και καλά κάνουν, πόσοι όμως γνωρίζουν την Άννα Μελά-Παπαδοπούλου;’’. Αλήθεια πόσοι;
Πήραμε την ομαδική φωτογραφία μας στα σκαλιά του σπιτιού και απομακρυνθήκαμε αναλογιζόμενοι τη γενναιότητα της ψυχής του μεγάλου ήρωα Παύλου Μελά, που τα είχε όλα και συνειδητά θυσιάστηκε στα 34 του χρόνια για την ιδέα της Πατρίδας! Αθάνατος!
Φ.Δ.
